Epiktetos’un (MS 50-130) kim olduğunu bilmeyenler için, Romalıların kölesi, bütün hayatını mutluluk ve sakinlik yolunda harcamış Yunan stoacı filozof. Evet. Hem köle hem filozof. Aslında zaten ‘Epiktetos’ bir isim değildir, köle anlamına gelmektedir.
Gençliğini Epaphroditos'un kölesi olarak Antik Roma'da geçiren, köle olarak bile zamanını oldukça verimli kullanan ve stoacı felsefeyle uğraşmış olan Epiktetos, bilindiği kadarıyla, hiçbir şey yazmamış. Çalışmalarından kalan her şey Anabasis Alexandri'nin yazarı, öğrencisi Arrianus tarafından yazıya dökülmüş ve bizlere ulaşmış.
Sadece Yazılı Kanyon Tabiat Parkı’nın duvarlarında Epiktetos’un kendi elinden bir yazı bulunmaktadır; ‚Hür İnsan Üzerine Bir Şiir‘ , ancak şimdi gelelim öğretilerine..
Ben, Epiktetos öğretilerinin yer aldığı, „İçsel Huzur İyi Yaşamın Kapısını Açar“ isimli kitabı okuduktan sonra bu yazıyı yazmaya ve hoşuma giden, baz alarak hayatımı şekillendirmekten çekinmediğim ve en önemlisi de bir çok konuda hayata bakış açımı destekleyen öğretileri sizinle de paylaşmaya karar verdim. Bu yazıda, sadece öğretileri okuyacaksınız.
Epiktetos, yetkinleşmek yerine gelişmeyi vurgular ve günden güne geliştiren erdemli bir yaşamı savunmuştur. Epiktetosun düşünceleri, aşağıdaki soruları cevaplamak üzere siz de düşündüğünüzde, size faydalı gelecektir diye düşünüyorum. Onun felsefe yolculuğundaki tutkusu da bu iki soruya cevap aramaktı.
· Ben mutlu ve dolu dolu bir yaşamı nasıl yaşayabilirim ?
· Ben nasıl iyi bir insan olabilirim ?
Onun öğretileri, antik kültürel süslerinden arındırıldığında „çağdaş yaşama uygunluk“ taşıyor. Onun duaları ise ‚Bana değiştiremeyeceğim şeyleri kabul edebilmem için huzur, değiştirebileceğim şeyleri değiştirebilmem için cesaret, farklılığı bilebilmem için bilgelik bahşet!‘ şeklindeymiş..
Kendini yönetmek konusunda bir usta olan Epiktetos’un ‚İyi Bir Yaşam‘ reçetesi başlıca üç tema üzerine kurulu;
· Arzularınızın efendisi olun,
· Görevlerinizi yerine getirin,
· Kendiniz ve büyük insan topluluğu içindeki ilişkileriniz üzerine düşünmeyi öğrenin.
Kalın yazılı maddeleri kendi hayatımda etkili şekilde kullanabildiğime inandığım ve yaşam kalitemi yükselten öğretileri haydi hep birlikte okuyalım.
1. Kontrol edebileceğiniz ve edemeyeceğiniz şeyleri öğrenin
2. Başkalarının işine karışarak boşa zaman harcamayın
3. Kontrolünüz dışındaki şeylerden dolayı endişelenmeyin
4. Arzularınız kendi işlerini kendileri görmek isterler
5. Her şeyi gerçekte oldukları gibi görün
6. Kişi, kendini edimleriyle gerçekleştirir
7. Olaylar bizi incitmez, ancak olaylara bakış açımız bizi incitebilir
8. Kimseyi ayıplamayın ve kimseyi suçlamayın
9. Kendi erdeminizi yaratın
10. Kendi önemli görevinize odaklanın
11. Olayları tıpkı ortaya çıktıkları gibi sessizce kabullenin
12. İradeniz her zaman güç alanınızın içindedir
13. Başınıza gelen her şeyi bütünüyle kullanın
14. Sahip olduğunuz şeyleri yitirmek her şeyin sonu değildir
15. İçsel huzur iyi yaşamın kapısını açar
16. Sizi ilgilendirmeyen şeylere dikkatinizi yönlendirmeyin
17. İhtiyaçlarınızı ve beklentilerinizi gerçeklikle uyumlu hale getirin
18. Yaşama bir ziyafetmiş gibi yaklaşın
19. Diğer insanların olumsuz görüşlerini benimsemekten kaçının
20. Size verilen rolü her zaman iyi oynayın
21. Olan her şeyin iyi bir nedeni vardır
22. Mutluluk kendi içimizdedir
23. Olaylar karşısında otokontrolünüzü yitirmeyin
24. Ruhsal gelişim; ölüm ve felaketlerle yüzleşerek gerçekleşir
25. Kalbinizde yaşatmak istediğiniz idealleri içinizde yaşatın
26. Bilgelikle dolu bir yaşam arayanlarla alay edilecektir
27. Başkalarını memnun etmeye çalışmak tehlikeli bir tuzaktır
28. Karakter şöhretten daha önemlidir
29. Her avantajın bir bedeli vardır
30. Doğanın iradesini kendi iradeniz yapın
31. Kendimizin efendisi olmamız tanrısal iradenin amaç edinmemizi istediği şeydir
32. Zihninize hazineniz gibi davranın, aklınızı hep anımsayın, amacınıza odaklanın
33. Önce amacınızı belirleyin, sonra bu amacı nasıl gerçekleştirebileceğinizi düşünün, sonra da uygulayın
34. Görevlerimiz birbirimizle olan ilişkilerimizde açığa çıkar
35. Vefalı ve sadık olun
36. Olayların kendileri öznesiz ve kayıtsızdır
37. İçinizden cömertlik dürtüleri geldiğinde onları bastırmayın
38. Nasıl bir kişi olmak istediğinizi açık seçik tanımlayın
39. Yalnızca iyi bir amacınız olduğunda konuşun
40. Çok popüler olan eğlencelerden uzak durun
41. Kiminle arkadaşlık ettiğinize dikkat edin
42. Bedeninize özen gösterin fakat gösterişe kaçmayın
43. Rastgele, gelişigüzel, tesadüfi, kaba, gündelik cinsel ilişkiler kurmaktan kaçının
44. Şöhretinizi ve amaçlarınızı savunmaktan kaçının
45. Ağırbaşlı, sakin, ciddi ve kendini önemseyen bir biçimde davranın
46. Kendinize değerli kişileri örnek alın
47. Sohbet ederken kibar ve basiretli olun
48. Aceleye getirilmiş hazları değil, sabır dolu tatminkarlığı seçin
49. Gündelik yaşamınızda amacınıza uygun bir duruş alın
50. Toplumun size gösterdiği saygı ile mantığın yeri ayrıdır
51. Kendinin efendisi olmanın temeli kendine karşı dürüst olmaktır
52. Aklınızı koruyun
53. Doğru oranı ve doğru ölçüyü dikkatle gözlemleyin
54. Nezaket ve içsel güzellik dış görünüşünüzden daha değerlidir
55. Aklınız bedeninizden daha önemlidir
56. Başkalarında yanlış bir etki bırakırsanız, kendinize karşı yanlış davranışlara yol açarsınız
57. Her şeyin iki kulbu vardır, hangisinden tutacağınıza karar verin
58. Açık seçik düşünebilmeniz hayati önem taşır
59. Yanlış adlandırmalardan sakının
60. Bilgelik, edimlerinizle açığa çıkar, konuşmalarla değil
61. Tahammülünüzü, dayanıklılığınızı denemek isterseniz, bunu kendiniz için yapın, başkaları için değil
62. Bilgelik dolu bir yaşam, kişisek uyanıklık ve dikkat üzerine kuruludur
63. Bilgeliği doğrudan yaşamak, onun hakkında bir şeyler bilmekten daha önemlidir
64. Temel ilkeleri özel durumlara doğayla uyum içinde uygulamayı öğrenin
65. İdeallerinizi yaşamayı ciddiye alın
Bu öğretilerin her birinin alt başlık olduğu bu kitabı okuduğumda, bazı bölümlerde kendi fikirlerimi de eklediğim, hangilerinin benim için neden önemli oldugu, nasıl geçerli olduğu ve hayatıma nasıl entegre ettiğimi anlattığım bir sonraki yazımda buluşmak üzere..
Sevgiyle,
Meltem
Commenti